دلسوزی به کودکان چیست؟شفقت چیست؟ چگونه به کودک خود شفقت و دلسوزی را آموزش دهیم؟بهترین راهکارها برای آموزش دلسوزی به کودکان چیست؟ معنای شفقت چیست؟معنای دلسوزی چیست؟
اکثر خانواده ها به آموزش های عمومی و یادگیری علم و دانش توجه ویژه ای دارند اما از آموزش برخیی از ویژگی های اخلاقی مهم غافل شده اند ؛ کودکان با احساس های خوبی مانند مهربانی ، دلسوزی ،همدلی و… پا به دنیا نمی گذارند. آن ها این ویژگی ها را از ما و محیط اطرافشان می گیرند.
دلسوزی ، شفقت یا همدلی احساسی ارزشمند و والا می باشد که دنیا را جای بهتری برای زندگی کردن تبدیل می کند. دلسوزی یعنی از کنار رنج های دیگران ساده نگذریم ، فرد مسئولیت پذیری باشیم و شادی را برای دیگران و خودمان ارمغان بیاوریم. آموزش دلسوزی به کودک یعنی به کودک کمک کنیم با کمک به دیگران آرامش درونی و حس وحال بهتری را پیدا کند.
معنای شفقت تمایل به کم کردن احساس رنج در دیگران می باشد. آموزش شفقت می تواند کودکان ما را نسبت به دنیای اطرافشان آگاه کند و به آن ها مدارا کردن با فرهنگ ها و شخصیت های گوناگون را یاد می دهد. این کار کودکان را توانا می سازد تا حساس تر و مراقب باشند ، که این موضوع به نوبه خود منجر به روابط بهتر کودکان با دیگران در بزرگسالیمی شود.
لغت دلسوزی به معنای « رنج کشیدن با همدیگر » می باشد. روانشناسان آن را احساسات و انگیزه‌ای وصف می‌کنند که در موقع مقابله با رنج دیگران در ما به وجود می آید. بیشتر کودکان در سنین جوانی به طور ذاتی دارای حس همدردی می باشند، ولی اگر می خواهند در بزرگسالی زنده بمانند ، باید این قابلیت های مهم انسانی را پرورش دهند. اینجاست که خانواده وارد می شوند.
حس دلسوزی چیست؟
دلسوزی یک احساس یا یک مهارت درونی می باشد ؛ اگر بخواهیم این احساس را به ساده ترین شکلی که وجود دارد تعریف کنیم ، دلسوزی یعنی احساس مسئولیت در مقابل دنیا ، در مقابل انسان های دیگر و موجودات دیگر.
آموزش شفقت به کودکان
. از همان اول شروع کنید – مطمئن شوید که عشق و محبت زیادی را نسبت به کودکان خود در کودکی ابراز کرده و نشان می دهید. کودکان می توانند این ارتعاشات را حس کنند و از پیوندشان با خانواده خود آرام یا برانگیخته شوند. آلیس استرلینگ هونیگ، یکی از اساتید رشد کودک در دانشگاه سیراکوز می گوید: { بدون این دلبستگی ها ، نوزادان بعدها در ابراز عشق و محبت گرفتار مشکل می شوند. ماه های ابتدایی نوزادی بسیار حائز اهمیت است. موقعی که با یک فرد بزرگسال رابطه ای محبت آمیز و ایمن داشته باشید، اغلب می توانید در زندگی همان طور که به شما محبت و عشق داده شده است ، به دیگران بدهید}.
. درباره فواید شفقت صحبت کنید – صحبت کردن با کودکانتان درباره این که چطور شفقت می تواند به آن ها کمک کند افراد بهتری باشند نیز کمک خواهد کرد. کودکان شما باید بدانند که چطور دلسوز بودن می تواند به آن ها کمک کند تا در جامعه ای که در آن زندگی می کنند کمک کنند و فرد بهتری باشند و زندگی آن ها را معنادارتر و ارزشمند تر کند.
. یک الگو عالی باشید – نخستین چیزی که حائز اهمیت می باشد ، اگر می خواهید شفقت را آموزش دهید باید درنر داشته باشید که قوی ترین مثال یک کودک هنگامی است که شما خودتان دلسوزی به دیگران نشان می دهید. اعمال محبت آمیز قطعا بلندتر از کلمات صحبت می کنند و تاثیر می گذارند.
. خدمت های داوطلبانه به عنوان یک خانواده – عمل واگذاری بعضی چیزها به دیگران و کمک به دیگران می تواند حس موفقیت و رضایت بخشی زیادی را برای هر فردی به وجود بیاورد. می توانید برای رفتن به یک یتیم خانه برنامه ریزی کنید و از کودکانتان بخواهید تعدادی از اسباب بازی ها و لباس های خود را به کودکان دیگر بدهند. یک سنت و قرهنگ خانوادگی برای خدمات اجتماعی ، اختصاص دادن مبلغ تعیین شده ای در هر سال برای هر یک از اعضای خانواده به عنوان صدقه و دعا کردن با هم از جمله بعضی از کارهای روزمره خانواده می باشد که کمک زیادی به پرورش شفقت می کند تا تبدیل به یک کار خیر شود.
آموزش دلسوزی به کودکان
1 . یک الگوی همدردی برای کودکان خود باشید. موقعی که فرصتی پیش می‌آید بزرگ یا کوچک بودن موقعیت فرقی ندارد برای آموزش دلسوز بودن به کودکانتان ، از آن بهره ببرید.
2 . حتما کودکان خود را در انجام کارهای مهربانانه و خیرانه مشارکت دهید. خاطرات احساسی مثل پختن بیسکویت برای افراد زندانی ، دادن مقداری پول به یک فرد بی سرپناه ، کمک به افراد نیازمند ، درسی خواهد بود که یک عمر در کنار آن فرد خواهد بود.
3 . روراست باشید. کودکان به خوبی رفتارهای ساختگی و نقش بازی کردن را تشخیص می دهند. تمام اعمال دلسوزانه باید واقعی و برمبنای احساسات واقعی باشند تا آن ها موثر و معنی دار برای کودک جلوه کنند.
4 . دانش کودکان خود را از احساسات دیگران و اعمال محبت آمیز کودکان نسبت آن ها را تایید و تشویق کنید ، بدون آن که پاداشی برای مهربانی کردن به آن ها بدهید. پاداش و توجه بیش از حد به داشتن شفقت می تواند آن را از عملی واقعی دور کند.
برای آموزش دلسوزی به کودک از راه های زیر می توان استفاده کرد :
نخستین قدم شما در این مسیر الگوسازی برای کودک می باشد ؛ الگوی خوبی برای کودکانتان باشید. آموزش دلسوزی به کودک را به جای کلمه ها به رفتارهایتان واگذار کنید. نسبت به دیگران و خود کودک دلسوزی و شفقت داشته باشید، تلاش کنید محیط خانواده را تبدیل به محیطی امن، سالم و شاد کنید. هیچ‌چیز مانند یک خانواده ی صمیمی احساس ارزشمند و والای دلسوزی را پروبال نمی دهد. کودکان در خانواده ای که اعضای خانواده در رابطه با دیگران و خودشان احساس دلسوزی دارند، دلسوزی را خیلی بهتر و قشنگ تر یاد می گیرند.
دومین گامی که باید برای آموزش دلسوزی به کودک بردارید، شناخت احساسات می باشد. کودکان ما در مرحله اول باید احساسات را بشناسد تا بتواند در مواقع لزوم دلسوزی کند. برای آشنایی کودکان با احساسات گوناگون هزارویک راه وجود دارد؛ یکی از این راه ها کمک گرفتن از کتاب ها و فیلم ها می باشد.
موقع کتاب خواندن یا فیلم دیدن در مورد احساسات شخصیت ها صحبت کنید، برای مثال بگویید خرس ناراحت بود، خرگوش ترسیده بود ، فیل بی حوصله و گرفته بود ، آهو تو دردسر افتاده بود و… سپس درباره هر کدام از این احساسات مثال های ساده ای بزنید. شایان به ذکر است که ؛ بهتر است از کتاب های تصویر دار برای آموزش چهره ی احساسات استفاده کنید.
برای کودکان داستان ها و فیلم هایی درباره دلسوزی تهیه کنید ؛ در طول فیلم یا کتاب با کودک درباره دلسوزی حرف بزنید ؛ برای مثال بپرسید اگه فیل به خرگوش کمک نمی کرد چه اتفاقی می افتاد ؟ با این روش کودک اهمیت دلسوزی را بهتر درک می کند، می فهمد دنیا بدون احساس شفقت و دلسوزی جای ترسناکی می باشد.
از ابزارهای عصر امروزی کمک بگیرید ، برای مثال یکی از ابزارها فضای شبکه های اجتماعی و اینترنت می باشد ؛ کودکان می توانند در فضا های آنلاین دلسوزی را آموزش ببینند ؛ برای این کار در قدم اول روی فعالیت کودک در فضای مجازی نظارت و کنترل داشته باشید : آیا کودک بازی‌های استاندارد و بدون خشونت را بازی می کند ؟ آیا دوست های مجازی خوبی دارد ؟ کیفیت محیط ارتباط تاثیر زیادی روی روحیه ی کودکان دارد.
ضمن این که از امکانات فضای آنلاین برای آموزش دلسوزی به کودکان کمک بگیرید ؛ برای مثال کودک را تشویق کنید در فعالیت های دلسوزانه آنلاین مناسب گروه سنی اش شرکت کند. به کودک بگویید در فضای مجازی نیز باید به حقوق دیگران احترام گذاشت ، نسبت به دوست هایش حواس جمع باشد و کسی را دلخور نکند. ضمناَ برخی از بازی ها مبتنی بر همدلی طراحی و ساخته شده‌اند ؛ بازی های گروهی خوب و مثبت و استانداردی پیدا کنید. در این بازی های آنلاین کودک به صورت ناخودآگاه سعی می کند به دیگران کمک کند و دلسوزی را یاد می گیرد.
با کودک درباره روابط انسانی صحبت کنید ؛ تلاش کنید با مثال هایی از آدم های آشنا برای او اهمیت همدلی و دلسوزی را برای او توضیح دهید. بگویید در موقعیت های گوناگون چگونه می توان با دلسوزی به دیگران کمک کرد ، دلسوزی چگونه می تواند رنج موجودات دیگر را کاهش دهد؟
به کودکانتان محبت کنید ؛ هیچ‌چیز مانند محبت شما اخلاق های خوب را به کودکان یاد نمی دهد. در حقیقت پیش از آموزش دلسوزی به کودکان باید نیازهای احساسی آن ها را تامین کرده باشید ، برایشان دنیایی امن ساخته باشید ، حس عزت نفس را در وجودشان ایجاد کرده باشید و برای آن ها شخصیتی قوی شکل داده باشید.
و یکی از مهم‌ترین اصل ها این می باشد که خلاف حرف هایتان عمل نکنید ؛ در مقابل کودک بی رحم و سنگدل نباشید و نه خود کودک و نه دیگران را سرزنش و ملامت نکنید.
مسئولیت پذیری را به کودکانتان یاد بدهید ؛ در حقیقت پارتی از مهارت دلسوزی وابسته به میزان مسئولیت پذیری کودکان دارد؛ مسئولیت پذیرها خودشان را در برابر اطرافشان نیز مسئول می دانند، نمی توانند با دیدن رنج دیگران سکوت کنند و برای کمک وارد عمل می شوند. افزایش حس مسئولیت پذیری در کودکان می تواند از طریق دادن مسئولیت های کوچک به آن ها شروع شود.